آنتی اسکالانت مهمترین ماده شیمیایی است که معمولاً در سیستم‌های اسمز معکوس تزریق می‌گردد. با گذشت زمان به دلیل وجود نمک‌های محلول در آب ورودی به سیستم اسمز معکوس ، محل‌های عبور آب از غشا دچار گرفتگی شده و به اصطلاح scaling به وجود می‌آید. جهت جلوگیری از این رسوبات بر روی ممبران آب ورودی به سیستم اسمز معکوس میزان دوز مناسبی آنتی اسکالانت تزریق می‌شود. عدم استفاده از این ماده آسیب جدی به ممبران های دستگاه اسمز معکوس زده و موجب کاهش دبی خروجی و همچنین بالا رفتن TDS آب می‌گردد.
مکانیزم عملکرد آنتی اسکالانت، ایجاد اختلال در واکنشات تولید رسوبات است و یا به بیانی دیگر این ماده توسط برخی مواد در ساختارش می تواند سرعت واکنش ترکیب قلیایت با تمامی یون های فلزی در آب را کاهش دهد که در آن صورت در مدت زمان عبور آب از غشاها امکان تشکیل رسوبات از بین می رود.
به طور کلی تمامی سیستم‌هایی که در آنها از فناوری غشایی برای تصفیه آب استفاده می‌شود، در معرض گرفتگی منافذ روی غشا قرار دارند که مهمترین نوع آن سیستم های آب شیرین کن اسمز معکوس است.
تزریق آنتی اسکالانت
میزان تزریق انواع مواد ضد رسوب آب بستگی به پارامترهایی همچون آنالیز آب، میزان دبی، دما، pH، میزان ریکاوری سیستم، منبع آب، نوع ممبرین و نحوه آرایش ممبرین‌ها دارد. به طور معمول میزان تزریق آنتی اسکالانت ها در محدوده 1 الیppm 6 می‌باشد.
معمولاً مشکلاتی که در اثر لایه گذاری شیمیایی (Scaling) در فیلترهای غشایی به وجود می‌آید، عبارتند از:
- کاهش کیفیت و مقدار جریان آب عبوری.
- افزایش افت فشار و فشار مورد نیاز و مصرف انرژی و هزینه ناشی از آن.
- شست و شوهای بیشتر و با فواصل زمانی کمتر برای بهبود عملیات که منجر به کاهش عمر مفید غشاها و افزایش هزینه می شود.
- از کارافتادگی های مکرر و بلند مدت.
- پارگی و گسیختگی غشا در برخورد با کریستال‌های رسوبی نوک تیز
- یکی از راهکارهای مفید برای جلوگیری از بروز مشکلات ذکر شده، استفاده از آنتی اسکالانت ها می‌باشد.
رسوبات و آنتی اسکالانت
آبی که وارد دستگاه اسمز معکوس می شود دارای انواع نمک ها و منیزیم و خیلی املاح دیگر است. هنگام عبور آب از غشا دستگاه اسمز معکوس این املاح روی غشا رسوب کرده و باعث پایین آمدن عملکرد سیستم اسمز معکوس در حذف مواد جامد آب می گردد.
کربنات کلسیم و سولفات کلسیم و سولفات سترونیم و ... از جمله املاحی هستند که روی غشا رسوب می کنند.
برای جلوگیری از رسوب کردن این مواد از ضد رسوب استفاده می کنند. مقدار مناسبی از ضد رسوب را وارد سیستم اسمز معکوس می کنند.
سه روش برای کنترل رسوب ها وجود دارد اضافه کردن آنتی اسکالانت و سختی گیر از طریق یونی و استفاده از اسید هستند.
همانطور که گفتیم در دستگاه تصفیه آب و آب شیرین کن هنگام استفاده از روش اسمز معکوس از ضد رسوب باید استفاده کرد. از آنجا که منافذ غشای این دستگاه ها ممکن است پر شود و مانع عملکرد درست دستگاه شود باید ضد رسوب به آن اضافه کرد تا این منافذ را باز نگه دارد و از رسوب کردن مواد جلوگیری کند.
